Man 1:
Dr. Tony Tool
Thuis heb je iets om op te hangen, maar je hebt vaak het probleem van welke plug gaan we gebruiken, en welke ondergrond hebben we. In deze uitzending gaan we dit grondig gaan bekijken.

Souvent vous voulez accrocher quelque chose au mur, mais vous avez un problème: quel cheville faut-il utiliser, et comment le mur est-il construit?

Bein, dans cet émission on va tout expliquer.

Voor je beslist welke plug je gaat gebruiken is het belangrijk om de te weten uit welk materiaal de wand of het plafond bestaat. Er zijn heel wat verschillende bouwmaterialen. Van bouwstenen tot plaatmateriaal.

Een eerste, erg populair, bouwmateriaal is gipskarton. Dit plaatmateriaal bestaat uit een kern van gips, met aan beide zijden een kartonnen laag. De plaat is negen à twaalf millimeter dik, dus bij het boren schiet je boor vaak plots door. Het witte boorstof herken je omdat het een beetje plakkerig is.

Deze witte steen is cellenbeton. Een lichte, goed isolerende bouwsteen. De steen is niet erg hard, boren gaat zeer vlot en regelmatig. Het levert een droog, erg fijn, poederachtig boorstof op.

Heel wat muren zijn opgetrokken uit snelbouwstenen. De rode steen bestaat uit gebakken klei. De rasterstructuur beperkt het gewicht maar behoudt de stevigheid. Bij het boren kan je soms doorschieten, afhankelijk van waar in het rooster je boort. Het fijne rode boorstof is duidelijk herkenbaar.

Een ander materiaal voor snelbouwstenen is beton. Ook die kunnen hol opgebouwd zijn. Bij het boren merk je het meteen: boren in beton gaat heel wat minder vlot. Het boorstof is grijs en korrelachtig.

Er bestaan ook huizen in houtskeletbouw, met wanden uit OSB. Deze laten we hier buiten beschouwing, want er is vaak geen plug bij nodig. Je kan er namelijk rechtstreeks in schroeven. Kijk maar eens naar het verschil met gipskarton.

We bekijken nog even het gereedschap dat je nodig hebt om gaten te boren in de muur of het plafond. Op zich maakt het niet uit of je voor een gesnoerd toestel kiest, of voor één op accu.

Let er wel op dat je een hamerboor functie hebt, dat is niet altijd het geval bij lichtere schroefboormachine.

Wie in beton wil boren kan ook kiezen voor een slagboormachine met sds-kop. Die zal sneller boren in beton, maar het boorgat wordt minder net.

Qua boor kies je voor een steenboor. Een steenboor heeft geen scherpe punt of snede: het boren gebeurt door de trilling. Vergelijk eens met de houtboor: die heeft een scherpe punt

of met een metaalboor: die heeft een scherpe snede.

Let op: wie in keramische tegels moet boren kiest voor een tegelboor met diamanten kop of voor een glasboor met hardmetalen punt.

Voor gipskarton heb je verschillende mogelijkheden: universele pluggen, schroefpluggen of spreidpluggen.

We gaan eerst de universele pluggen toepassen. Waar let je op? Lees, op de plug of op de verpakking, de boordiameter af.

De boordiameter is vaak iets ruimer dan de diameter van de schroef, maar ook die kan je aflezen.

Let er ook op dat je schroef lang genoeg is. Je schroef moet verder komen dan het einde van de plug, ook als je nog dikkere voorwerpen moet bevestigen.

We gaan deze kapstok tegen onze testmuur hangen. Eerst waterpas de positie aftekenen, en dan boren. Met enkele tikken slaan we de plug in. Bij het indraaien van de schroef merk je dat de plug een knoop vormt, zodra de schroef het einde van de plug heeft bereikt. Daarmee hangt de kapstok stevig vast. Er kan heel wat gewicht aan.

Een tweede soort pluggen voor gipskarton zijn deze schroefpluggen. Je hoeft niet te boren. De punt vindt zelf zijn weg in het plaatmateriaal. Draai dan gewoon je schroef, of je haakje, vast in de plug.

Maak je geen zorgen om de boorpunt, die maakt wel plaats voor de schroef. En dan hang je probleemloos een kader aan de haak. Ook iets met een groter gewicht vormt geen probleem.

Nu kijken we naar de spreidpluggen. Eerst deze metalen tuimelplug. Die heeft twee geveerde vleugels.

Boor een gat dat ruim genoeg is om de vleugels door te steken, ze klappen open zodra je ze door de opening steekt. Daarna schroef je het geheel vast.

Dit soort pluggen wordt vaak gebruikt om een luster op te hangen. Je schroeft dus even het kopje los, en monteert dan de bevestiging.

Ook nu testen we eens met een groter gewicht. Daarom hangen we een plank met twee haakjes tegen het plafond. En ja hoor, het draagt genoeg gewicht. Op de verpakking lees je het maximum gewicht af.

Voor een OSB-plaat is dat maximum nog heel wat hoger.

Als laatste plug voor het gipskarton gebruiken we deze kunststof spreidplug. Het boorgat is iets kleiner, in vergelijking met de metalen plug. Steek de plug in de opening en span de kraag aan door die over de vertande greep tot aan de opening te schuiven.

Breek de greep af als de kraag op z’n plaats zit.

Daarna kan je een haak, een schroef of een draadstang vastdraaien. Kijk hoe de plug zich vastklemt aan de draad… Deze plug kan grote trek- en schuifkrachten aan.

Je hangt dus zonder problemen … een keukenkast op, bijvoorbeeld.

Ook voor een vol materiaal als cellenbeton zijn er verschillende mogelijkheden.

We bekijken eerst het chemisch anker. Wil je een chemische verankering toepassen in cellenbeton, dan is het belangrijk een boorgat te maken dat achteraan breder uitloopt. Zo’n gat maak je met een conusboor.

Dan is er de injectiemortel. Die bestaat uit twee componenten, je hebt dus een gepast pistool en een mengtuit nodig. Spuit eerst wat op een stukje resthout tot je merkt dat de twee componenten mooi gemengd zijn.

Plaats vervolgens de huls in het boorgat en spuit de opening vol met de injectiemortel.

Breng de draadstang in de opening. Dit doe je met een voorzichtige draaibeweging. De injectiemortel wordt snel beenhard, de draadstang zit stevig verankerd.

Een andere optie, typisch voor volle materialen, is de spreidplug. Controleer op de verpakking de boordiameter en de boordiepte. Na het boren kan je de plug in de opening inbrengen. Door de plug aan te draaien met de zeskantsleutel spreiden de vleugels uit en klemt de plug zich stevig vast.

Ook hier kan draadstang met metrische draad ingebracht worden.

Aan de draadstang kan je dan bevestigen wat je wil. Een houten balk met gewichten, zoals in onze testopstelling, maar even goed een zonneluifel of een tv-beugel…

Om lichtere gewichten op te hangen kan je opteren voor deze cellenbeton plug met spiraalvormige ribben. Die is een stuk sneller in gebruik, je tikt die gewoon met een hamer in het boorgat.

Blijf kijken: Straks tonen we de juiste pluggen voor snelbouwstenen en beton.

We gaan verder met ons pluggen-verhaal van we maakten al kennis met de universele plug en het chemisch anker…

Bij snelbouwstenen kunnen we die opnieuw gebruiken…

Voor deze toepassing proberen we ook nog de constructieplug uit.

Maar eerst de universele plug. De benaming “universeel” verraadt het al: je kan die toepassen in heel wat situaties, ook bij deze snelbouwsteen.

Uiteraard let je op de boor- en schroefdiameter en de lengte van de schroef.

Je zal zien dat hier de plug zichzelf verknoopt aan de binnenzijde van de steen, afhankelijk van de beschikbare ruimte.

De constructieplug is een combinatie van een plug en een nagelschroef.

Als het gat in de muur geboord is, kan je de plug gewoon op z’n plaats kloppen. Vaak doorheen het stuk dat je wil ophangen.

Op die manier spaar je schroeftijd uit.

Al moet je sowieso nog schroeven om de volledige houdkracht te bereiken.

Een constructieplug zit een stuk dieper in de muur vast. De plug zelf is, na het schroeven, mooi opengespreid.

Ten slotte gebruiken we nog eens het chemisch anker. In het geval van snelbouwstenen volstaat een normaal boorgat. Je moet wel een huls gebruiken. Die houdt de injectiemortel vast. Spuit de injectiemortel diep in de huls. De huls moet volzitten van het eind tot het begin. Daarna breng je de draadstang in, licht draaiend.

De mortel zal een keiharde prop rond de huls vormen, de draadstang zit stevig verankerd.

De toepassingen die we bekijken bij beton zijn de universele plug, de spreidplug, het metalen anker en het chemisch anker.

We tonen graag nog eens de universele plug. Hier, in beton, een vol materiaal, zie dat de plug niet kan openspreiden of verknopen. De plug zet wel uit en drukt zich tegen de randen van het boorgat vast.

Bij deze snelbouwsteen is een holle ruimte, we kunnen dus ook de spreidplug gebruiken.

Dus: plug door het gat,

kraag aanspannen,

greep afbreken,

schroef vastdraaien.

Let er op dat je schroef diep genoeg zit, hij krijgt pas grip als hij door de plug heen zit.

Met deze betonnen platen simuleren we een betonnen vloer waar we graag een balkvoet op willen monteren.

In zo’n geval kies je voor een metalen anker. Dat moet uiteraard corrosiebestendig zijn, het is een buitentoepassing.

De ankers tik je op hun plaats.

En dan is het eigenlijk eenvoudig. Door de moer aan te spannen klemt het anker zich vast.

We testen ten slotte nog eens het chemisch anker, dit keer bij volle materialen.

Hier is geen huls nodig, wel is het belangrijk het boorgat goed uit te borstelen en te blazen.

De injectiemortel moet goed geklemd worden tegen de rand van het boorgat, resten boorstof gaan dit beletten.

Na de droogtijd, kan je behoorlijk wat kracht op de draadstang uitwerken.

Tot slot van deze aflevering tonen we nog een speciale toepassing. We willen een radiator ophangen in een badkamer. Een vochtige ruimte dus.

Dat je best eerst met de glasboor door te gels gaat, en dan met de hamerfunctie verder in de muur boort hadden we al besproken.

Je moet ook gepaste pluggen kiezen. Pluggen voor een natte ruimte. Speciaal hieraan is de kop van de plug. Die gaat het boorgat waterdicht afsluiten. Deze pluggen worden verkocht met de bijhorende schroeven, zodat je echt dat waterdichte resultaat bereikt. Je kan deze dus ook toepassen in de douche, om een rekje of een extra handgreep op te hangen.

Man 1:
Dr. Tony Tool
Hopelijk heb je veel geleerd over de werking van deze pluggen. Heb je nog altijd vragen welke plug je juist wil gebruiken, dan kunt ge nog altijd naar de website of een app.