Ja, de lentebloemetjes zijn echt wel helemaal uitgebloeid. Je moet eens zien hoe schromelijk ze er uitzien, ocharme, we gaan ze moeten vervangen, en ik had zo zitten denken, als we hier nu de zomerse zon willen verwelkomen in de tuin, dan moeten we toch gewoon mediterraanse planten en bloemetjes in onze tuin zetten. Jean, kan jij mij helpen?
Natuurlijk Annabelle, een terras aanleggen is één ding, maar de Zuiderse sfeer brengen dat kan je doen met planten, met mediterane, met zuiderse planten. Ja, en met die warme zomers van tegenwoordig, die warme hete zomers, kun je een terras echt een Provençaals of Toscaans uiterlijk geven. En daarvoor ben ik hier bij kwekerij Jaeken, dat zijn mensen die ongeveer 30 jaar heel veel ervaring hebben opgebouwd in het kweken van planten met een mediterrane look. Laten we eens kijken!
Goeiemorgen!
Ja, jij bent tweede generatie al van dit bedrijf, het is een echt familiebedrijf, dus jullie hebben heel veel ervaring met terrasplanten, met mediterane planten. Zeg ik dat goed zo? Mediterrane planten?
Ja, ja, ja, dat is echt wat wij doen. Alles van citrussen, vijgen, heel veel bloemen, maar wij blijven echt wel bij het mediterraans klimaat zal ik maar zeggen, en we proberen daar ook niet te veel van af te wijken. We hebben af en toe wel eens tropisch fruit, maar dat is eigenlijk een uitzondering. Meestal citrussen, en de planten van het zuiden.
Ja, de planten van het zuiden die ook sfeer op een terras kunnen brengen, want we hebben een vraag van ons Annabelle, want kijk, we moeten planten hebben om ons terras echt sfeervol te maken, en ik zie, als ik hier rondkijk, dat er wel heel wat keuze is, en ik ruik nu, dat zijn citrusbloemetjes?
Ja, ja, ja, dat zijn citrusbloemetjes, elke citrus heeft een beetje zijn eigen geur. Een citroen, vind ik, blijft altijd wel naar een citroen geuren, en een appelsien naar een appelsien, maar toch, als je binnen komt, dat is inderdaad een citrusgeur die op je afkomt. Dat is altijd wel heel leuk, hé.
Zou je een citrus in pot dan aanraden om op een terras te zetten, om wat sfeer te geven?
Dat is heel leuk, maar ik vind dat ik er altijd moet bijzeggen: je moet daar wel tijd in stoppen.
Ah, in welke zin?
Het is niet dat je het kan laten staan als een palmboom, als je dat op je terras zet, dan brengt dat heel veel sfeer, en als je dat eens vergeet water te geven, is dat niet zo erg, maar als je een citrus vergeet water te geven, dan kan het wel zijn dat ‘ie z’n bladeren verliest, en dat ‘ie daar wel wat last van heeft. Dus als je bezig blijft, je moet geen groene vingers hebben, maar je moet er wel mee bezig zijn, water geven, bemesten, dat is wel belangrijk…
En als je nu een week of twee met vakantie gaat, geeft dat dan problemen voor citrusplanten in pot?
Als je die echt zo droog laat staan, gaat dat inderdaad voor problemen zorgen. Dan kan je barsten krijgen in je vruchten, zoals ik daarjuist zei, ook bladval, dus wij raden dat wel af. Wat je kan vragen, is aan de buren, want zo’n schaal eronder zetten is ook niet ideaal en heel veel van onze klanten werken met een automatische bevloeiing, en dan gaat dat wel goed.

Goh, die citrusbloemen geuren, ja, we kennen dat van in Sicilië, maar deze plant ken ik van meer naar het zuiden, van in Thailand, met dat soort vruchten, jah, dat is ook een soort van appelsien eigenlijk, maar de naam is wel heel bijzonder, hé?
Het is een ‘main de Bouddha’ of een Boeddha’s hand, meestal hangen ze zowat naar beneden, en dan heb je inderdaad zowat de vingers die eraan komen, maar de vrucht dient enkel voor de schil. Het wordt gebruikt in cake of om er snoepjes van te maken, ook heel lekker in orangetten bijvoorbeeld, heel lekker, maar er zit geen sap in, dus je kunt ze niet persen. Het is echt alleen voor de zeste.
En heb je zo nog andere bijzondere citrussoorten?
Wel, ik vind een paar hele leuke, vind ik, is de microcitrus. Dat is er een die in Australië vooral voorkomt. Dat zijn vooral kleinere vruchtjes, en als je die opensnijdt, zijn dat allemaal kleine bolletjes die erin zitten, en niet die typische kleine partjes van de citroenen. Dan nog een andere, dat is de Meyercitroen. Dat is een kruising tussen een appelsien en een citroen, veel zachter van smaak, met heel veel sap in, de echte typische Franse citroentaartjes worden van een Meyercitroen gemaakt, omdat ze niet heel zuur zijn.
Het water komt me al in de mond, het begint hier op een culinair programma te lijken, maar die microcitrus, kun je die al laten zien? Oké, dan gaan we kijken.
Ja, die staan een paar rijen verder. Er hangen daar hele kleintjes langsdaar, maar dat is echt een vrucht die pas in oktober eraan komt, afvalt, en dan is het ook gedaan.
Dus deze ook hier niet achteraan, hé? Dat is allemaal kumquat. Dat komt allemaal uit Japan, hé?
Dat is allemaal kumquat. Ja. Ja, het blad is helemaal anders.
Ja, het blad is helemaal anders, hé. Het is ook een beetje met stekels, hé.
Ja, ja, stevige doornen. Als we daar in werken, dan proberen we toch lang onze trui aan te houden.
Dat zal wel, bekijk dat hier eens.
Dat is een ‘Hintsi’, dat is ook een soort kumquat. Dat zijn veel kleinere bolletjes, daar zitten twee of drie pitten in, daar kan je eigenlijk niets mee doen, maar dat geeft wel een twee of drie keer bloesem en vrucht. In dat geval is dat wel een hele leuke.
Eén van de grote voordelen van citrussen is dat ze kunnen vruchten dragen én bloeien in dezelfde periode. Ah…
Maar niet allemaal, dat hangt van de soort af. Er zijn bijvoorbeeld citroenen, die kunnen dat heel goed, waarom, die citroenen blijven gewoon hangen, en doordat die blijven hangen, kan je dan ook nog je bloesems krijgen. Limoen, microcitrus, die hebben dat niet, die vruchten vallen af als ze rijp zijn, en dan begint de cyclus opnieuw, en dan ga je nooit de twee samen hebben. Het hangt er een beetje vanaf. Kumquat kan dat wel, citroen kan dat zeker ook, appelsien kan dat ook, maar er zijn ook andere die dat niet hebben.
Ik hoor je zeggen, kumquat, dus die vruchtjes daar, dat is kumquat,
Dat is nu, sorry, een limequat. Ha, ha, ha…
Ah, we zijn bij de kenner, hé, ja.
Een kumquat staat achter je, dus dat zijn die kleine, oranje vruchtjes. Een limequat is langer, en geler van kleur, want een limequat is een kruising van een kumquat en een limoen. Dus qua dragen van de vruchten gaat dat heel sterk naar de limoen, dat wil dus zeggen dat die meer vruchten dragen, maar qua temperatuur kan die temperaturen onder nul verdragen, en dat komt niet bij alle citrussen voor. Kumquat kan dat verdragen, limequat nog meer.
En dit is ook een kumquat met heel kleine … je moet eens zien wat een kleintjes…
Een soort kumquat, ja … ‘Fortunella Hintsi’.
Ik merk ook dat hier wat stekeltjes, wat doornen aan zijn, en dat heb ik hier bij die micro, dat moet je echt niet met blote armen in gaan werken want…
Neen, neen, neen, dat zit bij een heleboel citrussen, er zijn maar een aantal soorten die geen doornen hebben, sommige hebben zo’n prikkers, andere hebben kleintjes, die microcitrussen, als je er niet op let, dan denk je dat het wel gaat, maar eens je er mee bezig bent, voel je wel dat het allemaal prikkers zijn.
Goh, hier, amai zeg, dat lijkt wel een pompelmoes.
Dat zijn inderdaad pompelmoezen.
En die kunnen hier ook?
Ja, alles citrussen worden vrij groot, natuurlijk, kumquats blijven klein, dat zijn kleinere vruchten, maar alle citrusvruchten kunnen hier volledig volgroeien, maar dan is het heel belangrijk om ze goed te verzorgen, water geven, dat is echt het allerbelangrijkste. En, pompelmoezen moeten wat warmer staan in de winter, eerder naar de 10 graden bijvoorbeeld, maar andere citrussen kunnen ook boven nul overwinteren, en dan is het geen probleem.
Stel, ik zet zo een op mijn terras, zo een pompelmoes, want dat zijn eetbare vruchten, dat is dubbel meegenomen, en in de winter zet ik hem in de garage, maar daar is het donker, kan dat?
Goh, dat is een moeilijkere, want donker is in principe niet zo goed. Wij raden dat af, maar we hebben ook altijd klanten die ze wel in het donker zetten, en met warmere dagen de garagedeur open zetten, zodat ze op die momenten wel licht krijgen.
Ah ja, want anders gaan de bladeren eraf vallen.
Anders gaan inderdaad de bladeren eraf vallen. Want alle planten die groen zijn in de winter, hebben licht nodig. Planten die bladverliezend zijn, die mogen eigenlijk in het donker staan, zoals vijgen, Acapanthus, of bepaalde soorten toch, kunnen dan wel in het donker staan, maar citrussen hebben eigenlijk liever licht.
Nu, als ik hier kijk, dan zie ik hier van die blaadjes, zo met één insnijding, en dat doet mij denken aan die kafferlimoen. In de Thaïse keuken wordt dat gebruikt, hé, die blaadjes?
Kafferlimoen is echt ene, het hangt er vanaf, er zijn culturen die zowel de bladeren als de vruchten gebruiken, de vruchten worden dan gewoon in sterke drank gezet om te trekken, dat is het, want meer kan je daar niet mee doen, maar de bladeren mag je eigenlijk vergelijken met een laurier van bij ons. Laurier doen wij ook in de soep, en die blaadjes vis je er dan uit. En de kafferlimoen is hetzelfde.
Ah ja. In de soep.
Kafferlimoen mag je mee in de Thaïse wok doen, en dat geeft heel veel smaak. Echte limoensmaak.
En is dat een gemakkelijke, die kafferlimoen voor op een terras?
Uhm, kafferlimoen, is een soort limoen, dus dat wil zeggen dat ze in de winter ietsje warmer moeten staan, ook weer naar de tien graden zoals een pompelmoes, maar eigenlijk is dat een gemakkelijke plant.
En, je mag er blaadjes van af trekken, je mag die snoeien?
Ja, basisprincipes, hé. Altijd wachten tot je scheut volgroeid is. Als je dat niet doet, bijvoorbeeld, hier zal dat gebeurd zijn, dat blad is al veel te groot eigenlijk, dat is een scheut die ingesnoeid is als hij nog aan het groeien was, het sap dat naar die scheut had moeten gaan, gaat dan eigenlijk naar het blad, en dat blad wordt veel groter. Dan heb je een wat raar beeld in je plant, maar als je wacht totdat je scheut helemaal volgroeid is, hier kun je dat heel goed zien, die hebben nog wat wat van die rode blaadjes, als ze nog aan het groeien zijn, als ze volgroeid zijn, wordt dat mooi volgroen, en dan mag je er eigenlijk zoveel in snoeien als je wilt.

Ja, die citrussen zijn een beetje moeilijker, maar ik neem aan dat er ook veel gemakkelijkere oplossingen zijn Charlottte?
Ja, hé, zoals ik al aanhaalde, palmen, dus dat is al een eerste, gemakkelijkere oplossing, en dan, wat heel veel mensen kiezen zijn bloemen. Eénjarige, of dingen die we kunnen overhouden. We hebben hier bijvoorbeeld, nu, dat hebben we niet altijd, maar nu in het seizoen hebben we dat wel, veel kleinere plantjes. Dus dan kan je gaan voor een Dipladenia, of een Gaura, een Dipladenia is wat moeilijker om te overwinteren maar dat geeft zoveel bloemen dat je dat ook als een éénjarige kan bezien. Een Gaura daarentegen, die kan je zelfs in volle grond zetten, want dat kan zelfs wat graden vorst verdragen.
Ja, ja, ja…
Geeft ook heel veel bloemetjes. Wordt dan wel ietsje wilder in volle grond.
En wat ik ook zie hier Charlotte, ik heb gezien dat er wat grijsbladige planten zijn, ik heb daar al wat lavendel gezien, ik heb kerrie gezien, en ook deze, dat is een soort bieslook, denk ik … Tulbachia, ah! Eetbaar?
Dat is Tulbachia! Daar worden zowel de bladeren van gebruikt als de bloemen, eetbare bloemen, en de bladeren kan je dan perfect mengen met een beetje olijfolie of zoiets en dat smaakt heel krachtig bij de vis. Als je daarin werkt, ga je ook die typische ajuingeur hebben, Als je veel ajuinen hebt moeten schillen of pellen, dan ruiken je handen daar altijd naar, wel, bij deze heb je dat ook. Als we er veel in kuisen, dan ruikt dat ook allemaal naar ajuin.
Jah, inderdaad!
Maar het is wel heel lekker voor bij de visgerechten.
Maar ik zie die grijsbladige planten wel graag, omdat dat toch ook een beetje Zuiders, Provençaals aandoet.
Dat is heel Provençaals zo, ja ja. Dat is zeker zo, en dan kan je gaan voor Tulbachia, olijven horen daar ook heel goed bij, en dan hebben we ook nog lavendel en zo, hé. Dat is heerlijk, hé, dat kan je inderdaad ook in volle grond zetten. Of in een potje is dat ook altijd leuk, hé. Ja, die blijft wat klein.
Ja, dat is een kleinblijvende lavendel. Tuurlijk, Zuiderse kruiden kunnen ook altijd!
Zuiderse kruiden zijn ook leuk, maar ook hier weer, water geven, hé. Dat is heel belangrijk, veel mensen vergeten dat, het is niet omdat het een plant van het zuiden is, dat die geen water nodig heeft. Bijvoorbeeld, in het zuiden, als je citroenen of olijfgaarden ziet, dan hebben die bijna allemaal een irrigatiesysteem. Dus ook hier weer, water geven.
Heel goed, heel goed.
Deze is ook een topper, er zijn heel veel mensen die dit een topper vinden. Dit is verbena … ruikt heel lekker, kan je perfect in je thee doen, en dat geeft ook heel mooie bloemen, maar dat is wellicht voor de volle zomer. Dan komen er zowat langere, paarsachtige pluimen op.
Citroenverbena, jah, vervijn, hé, jah.
Maar om te overwinteren, die lavendel, die kerrieplant en die rozemarijn, dat kan gewoon buiten blijven? Uhu.
Het hangt er een beetje vanaf, er zijn een aantal planten waarvan we weten dat ze echt zuiders zijn, en dus veel warmer moeten staan, maar er zijn er eigenlijk ook veel die wel wat vorst kunnen verdragen, dus die ook wel buiten kunnen blijven staan. Maar als het dan de combinatie regen en te veel vorst is, of net te veel vorst, dan kan het wel zijn dat er wel eens eentje uitvalt. Maar er zijn genoeg alternatieven. Bijvoorbeeld, een oleander. Dat is ook een hele zuiderse. Dit jaar, deze winter, zijn er heel veel gesneuveld, maar andere jaren kan dat perfect buiten blijven staan.
En dat sneuvelen, dat is met de late vorst die er is geweest?
Ik denk dat het de combinatie is van de sneeuw, heel veel gesmolten sneeuw op het einde, en daar dan nog een vorst bij, die wat later was na een zachtere winter. Maar dat is soms ook een risico, sommige mensen zien dat als een eenjarige en zeggen: “Als ik een boeketje koop, dan betaal ik er eigenlijk ook evenveel voor, soms zelfs meer, en hier heb ik er een hele zomer plezier van, en ik probeer het. Lukt het, dan lukt het. Lukt het niet, volgend jaar een ander kleur op mijn terras.
Maar ja, ook echte sfeer, hé. De sfeer. De sfeer van Griekenland en Toscane, amai.
En hier nog een topper, maar wel een veel moeilijkere, dat is de Bougainvillea. De paarse zijn de gemakkelijkere, de rode, alé, de roos-rode zijn een beetje moeilijker, maar dat brengt echt het zuiden op je terras. Maar om te overwinteren, zelfs hier in onze serre, nu zijn die nog aan het herstellen van de winterperiode.
Ik herinner mij, in het Zuiden, daar hangen hele muren vol. Die worden als klimplanten gebruikt.
Maar dat kunnen we hier niet doen. Er zijn veel mensen die vragen of je dat niet een beetje kan leiden, maar dat gaat echt niet, daarvoor heeft het echt meer warmte nodig.
Ik zou Charlotte, voor het kleine terras dat we gaan doen, dat we een paar planten in pot met bloemetjes, dat er wat kleur is, zoals lavendel en zo verder, en dat we toch één iets monumentaler erbij hebben, iets in de hoogte, net per sé een citrusboom, maar is er nog iets anders? Ja, die olenader, die wordt ook redelijk groot, denk ik, hé.
De oleander wordt inderdaad ook redelijk groot, dus dat zou ook kunnen, maar dan denk ik dat het wel leuk is om toch meer naar het fruit te gaan, en om eventueel naar een vijgenboom te gaan.
Aha! Ja, ja.
Omdat ik vind dat dat toch ook altijd een Zuiderse sfeer geeft, en als je dat een beetje goed verzorgd, kan je die ook buiten laten staan, in de winter, zelfs in een pot kan dat ertegen, het moet dan wel wat droger staan, maar eigenlijk is dat geen probleem, en, heel veel kinderen, als je dan kinderen hebt, vinden dat altijd leuk als ze de vruchtjes kunnen plukken. Ik kan mij dat nog herinneren, de eerste weken van school thuiskomen, dat is het moment van de vijgen, hé. Ja, ja, ja, dus dat vind ik toch ook wel een leuke om erbij te zetten, naast wat kleuren van de bloemetjes, een vijg erbij.
Ja, ja, heel goed, dat gaan we doen, hé. Ja, ik herken de vijg aan het vijgenblad, Adamskostuum, hé, maar ik zie er ook al kleine vruchtjes aan, zijn die dit jaar nog rijp?
Ja, dat is inderdaad voor dit jaar. Wel heel belangrijk, als je een vijgenboom kiest, dat je er altijd een neemt die vruchten draagt, er zijn er eigenlijk die dat pas in november, zelfs december rijpe vijgen gaan geven, die zijn niet goed voor ons klimaat, maar als je er dan ene kiest zoals een Dalmacy, Pastilière, Ronde de Bordeau, dan heb je nog een verscheidenheid aan kleuren, paarse vijgen – groene vijgen, sommige mensen hebben liever het bredere blad, want er zijn er ook die veel dieper zijn uitgesneden, dat kan ook, maar dat moet je een vijg kiezen die augustus – september gaat afrijpen.
Dus jah, een klein vijgenboompje kopen op vakantie, dat is eigenlijk niet zo verstandig dan?
Goh, heel vaak heb je dan te maken met Spaanse vijgen, en van Spaanse vijgen weet je niet zo heel goed of die gaan afrijpen, er zijn er een paar die het wel goed doen bij ons, maar er zijn er ook heel veel die pas te laat afrijpen, waar je dan nooit iets aan zal hebben.
Maar jullie hebben dus selecties die het echt wel goed doen in ons klimaat, en vijgen ook die je kan plukken … en opeten.
Ja, ja, dat proberen we toch wel, dat is toch echt wel de bedoeling, en dan kiezen uit stammetjes, kleinere plantjes, zodat je echt nog kunt laten als leifruit of een struikje zelf van kan maken, maar het is echt wel de bedoeling dat ze er vijgen van kunnen eten.
Oh, dat is leuk. Dat zal onze Annabelle heel graag horen. Dus we gaan voor een vijgenboom, en dan een paar planten en bloemen, lavendel, een paar andere dingen, en het terras zal zó worden!